Van burn-out naar levenszin

Een cliënte schreef in haar evaluatie dat de begeleiding deuren had geopend waarvan ze het bestaan niet kende. Onwillekeurig moest ik denken aan het achterhuis van Anne Frank. De geheime ruimte verborgen achter een ingenieuze blinde boekenkast. Bewust verstopt om ongenode gasten op een dwaalspoor te brengen.

Zo werkt het toch ook met de vervelende ervaringen die wij in ons leven meemaken. Je denkt er liefst niet meer aan, stopt de herinneringen weg in verborgen plekken in je brein. Het niet voor niets dat de laatste jaren steeds meer aandacht komt voor de somatische (lichamelijke) kant van het begeleidingswerk. Ons lichaam heeft een beter geheugen voor de zaken die wij onaangenaam vonden dan ons bewustzijn. Het vraagt geduld en mededogen om de weg terug te vinden, herinneringen boven te halen en te ontdoen van hun drukkende lading.

Drie dynamieken die leiden tot burn-out

Jane Coerst schreef onlangs het boek Van burn-out naar levenszin. Zij beschrijft drie dominante dynamieken die achter burn-outs schuil gaan:

Niet-genomen rouw gaat over verlieservaringen waaraan we voorbij gaan. Zo begeleidde ik directeur die in de drukte van onderneming het rouwen over het overlijden van haar moeder was vergeten. Haar moeder was haar alles geweest. Zelden zag ik iemand zo diep in het verdriet Nadat de tranen waren gedroogd, veerde ze weer op. Ik heb haar nooit weer gezien.

Plekverwarring gaat vrijwel altijd over kinderen die volwassen taken hebben moeten uitvoeren. Parentificatie wordt dit wel genoemd. Ik begeleidde een manager die als kind had geprobeerd de relatie van zijn ouders te redden. Altijd het zonnetje in huis, een grapje, een relativering. Toen in zijn organisatie de boel uiteen dreigde te spatten, viel hij als eerste om. Hij kon als volwassene niet meer dragen waaraan hij zich als kind had vertild.

Passie in de schaduw gaat over het niet volgen van je passie maar voortdurend compromissen daarmee sluiten. Ik denk alleen al aan de notaris die ik begeleidde die na enkele sessies zijn werk afrondde en verderging als wijnboer in Zuid-Frankrijk. Maar ook de vrouwen die menen vooral nog moeder te mogen zijn. Of de mannen die zichzelf verstikken met hun hang naar geld en status.

Wie toegang heeft tot zijn verborgen kamers, kan de hele wereld aan.

Tegenwicht

Het boek van Jane Coerts biedt een nuttig en noodzakelijk tegenwicht tegen de vele boeken die afgelopen jaren verschenen met een rationele en lineaire benaderingen van burn-out. Werkbelasting en belastbaarheid kun je niet tegen elkaar wegstrepen of met elkaar compenseren. Met levensenergie valt niet te boekhouden. De innerlijke dynamiek is complexer. Wie toegang heeft tot zijn verborgen kamers, kan het leven aan.