Hoe Martin van zijn burn-out afkwam
In Emotion Focused Therapy zeggen we ‘you can’t leave a place until you arrive at a place’. Dat wil zeggen dat we eerst moeten doorvoelen en doorleven wat de betekenis van een ervaring is voordat je jezelf hiervan kunnen bevrijden. Martin is een medisch specialist die met burn-outklachten uitvalt. Hij schaamt zich hierover en is verward over de onderliggende oorzaak. Totdat hij ‘arriveert’.
Hoe het begint
De aanleiding is onbenullig. Tijdens de BBQ ter afsluiting van de zomerperiode merkt hij hoe hij verstart als een collega vraagt ‘of hij er weer een beetje zin in heeft’. Terwijl hij zichzelf iets hoort zeggen dat wel acceptabel in zijn oren klinkt – iets met waanzinnig relaxte zomer en ongelofelijk veel zin om weer aan de bak te gaan – weet hij dat het zo niet langer gaat. De dag erna meldt hij zich ziek en enkele dagen later tref ik hem voor het eerst. Ik noem hem hier Martin.
Verwarring over de oorzaken
Martin voelt zich verward. De zomer had hem goed gedaan en op een bepaalde manier had hij ook echt weer zin. Maar terug op het werk, tussen de collega’s ging het niet. De koek was op en kennelijk had de zomervakantie hem dan toch onvoldoende opgeladen. Een onbegrijpelijke tegenstelling.
Ik vraag Martin over de aanloop naar de BBQ te vertellen. Zijn blik gaat steeds rusteloos door de ruimte. Wat is de aanloop eigenlijk, hoe is hij hier beland? Hij houdt van zijn vak, heeft sinds drie jaar een vaste aanstelling in het werk dat hij altijd al ambieerde, is gek op zijn patiënten en onderhoudt goede banden met zijn collega’s. Niets van dit alles kan zijn burn-out verklaren.
Covid en wanorde
Oke, de afgelopen jaren was er door covid veel gebeurd. Zijn afdeling had veel mensen afgestaan aan de cohort-afdeling. Behoorlijk wat collega’s waren ook zelf uitgevallen met klachten, waarvan er één zelf op de IC was beland en uiteindelijk helemaal afgekeurd wegens long covid klachten. Ondertussen was het gewoon hectisch op het werk. Roosters klopten niet, soms draaide Martin dubbele of zelfs driedubbele diensten. Gekkenwerk, zeker met een jong gezin. Hij had geprobeerd een schaduwrooster te maken omdat de officiële roostermakers niet meer goed wisten wie inzetbaar was voor wat. Het was ieder voor zich en zo chaotisch.
Emoties op hoge temperatuur
De verwarring blijft. Hij wil weer werken, voelt zich oke, doet rustig, slaapt wat meer dan normaal. Maar verder leidt hij een vrij normaal leven. Hij schaamt zich niet aan het werk te zijn. Er is toch niets aan de hand met hem? Maar als hij concreet aan werk denkt, blokkeert hij. Dat gaat gewoon niet. Het is onverklaarbaar. Iedere week spreken we elkaar, acht weken lang, anderhalf uur per keer.
Als de temperatuur bijna door het dak gaat, vraag ik hem op wie hij ondertussen zo kwaad is eigenlijk.
We hebben het over zijn ouderlijk huis en hoe het daar zoal aan toe ging vroeger. Zijn rol in het gezin. Mij begint het te dagen. Chaos, ieder voor zich, te veel zorg op zijn schouders, te grote verantwoordelijkheid voor kleine Martin. Dan stel ik een oefening voor waarin ik Martin help de emoties te ervaren die horen bij zijn werkplek. Het wordt heel intens. Voor het eerst kan hij ook boosheid voelen om de chaos en de wanorde. Om de overmatige verantwoordelijkheid die hij als jonge arts heeft gekregen. Het ieder voor zich. Als de temperatuur bijna door het dak gaat, vraag ik hem op wie hij ondertussen zo kwaad is eigenlijk. Zijn adem stokt en zijn stem breekt, alsof alle tandwielen opeens de andere kant op moeten draaien. ‘Het zijn mijn ouders’.
Emoties tonen je behoeftes
‘People cannot leave a place until they have arrived’, zeggen we in Emotion Focused Therapy. Zolang oude ervaringen in de weg staan van nieuwe, blijven ze ons in de wielen rijden. Dit is de essentie van de EFT-benadering. Het onderzoeken van je emoties en de ervaringen waarmee ze verbonden zijn, waardoor je vrij kunt bewegen in werk en leven. Op een gezonde manier gericht op je intrinsieke behoeftes. Hebben we niet allemaal wel eens een BBQ-moment?